Bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ödenen katkı payı ve primlerin vergi    matrahının tespitinde indirimi ve elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi

T.C.MALİYE BAKANLIĞIGelir  İdaresi Başkanlığı

 

           

GELİR             VERGİSİ SİRKÜLERİ / 85

(TASLAK)

           

 

Konusu	:Bireysel     emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ödenen katkı payı ve primlerin vergi    matrahının tespitinde indirimi ve elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi
Tarihi	: …/…/2012
Sayısı	:    GVK-85/2012-7/Bireysel Emeklilik Sistemi-4

 

           

1. Giriş

           

 

29/6/2012 tarihli ve 28338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 13/6/2012  tarihli ve 6327 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu  ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler nedeniyle,  bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ilişkin ödenen katkı payı ve  primlerin vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması ve elde edilen  gelirlerin vergilendirilmesine yönelik açıklamalar bu sirkülerin konusunu  oluşturmaktadır.

           

 

2. Yasal Düzenlemeler

           

 

        6327 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 22, 40, 63, 75,  86, 89, 94 üncü maddelerinde değişiklikler yapılmış olup, anılan Kanunun 3, 6,  7 ve 9 uncu maddeleriyle Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler,  29/8/2012 tarihinde yürürlüğe girecek; 4, 5 ve 8 inci maddeleriyle Gelir  Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler ise 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe  girecektir.

           

 

3. Elde Edilen Gelirlerde İstisna Uygulaması

           

 

6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinde yapılan  değişiklik sonucunda; Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan sigorta  şirketlerince tek primli yıllık gelir sigortalarına ilişkin yapılan ödemelerin  tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir.       

           

 

           

Bu düzenlemeyle, bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı  kazananlara yapılan ödemeler, Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan  diğer sigorta şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenlere yapılan ödemeler  ile bireysel emeklilik sistemi veya şahıs sigortalarından vefat, maluliyet ve  tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelere ilişkin istisna  uygulamasına 29/8/2012 tarihi itibarıyla son verilmiştir.

           

 

4. Menkul Sermaye İradının Tespiti

           

 

        6327 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 75 inci  maddesinde yapılan değişiklikler uyarınca;

           

– Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta  ve emeklilik şirketleri tarafından;       

           

 

           

a) On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen  irat tutarları,

           

b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat,  maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat  tutarları,

           

– Bireysel emeklilik sisteminden;       

           

 

           

a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre  içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001  tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu   kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu  olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.),       

           

 

           

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı  kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan  ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel  emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına  isabet eden irat tutarı dahil.),       

           

 

           

c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye  gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı  (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet  katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.),       

           

 

           

menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. Anılan maddeye eklenen  fıkra hükmü gereği irat tutarı;

           

– Şahıs sigortaları kapsamında yapılan ödemelerde varsa fesih ve iştira  kesintisi indirilmeden önceki birikim tutarından, yatırıma yönlendirilen tutar  indirilerek,

           

– Bireysel emeklilik sistemi kapsamında yapılan ödemelerde ise hak  kazanılan Devlet katkısı ve getirileri dahil ödemeye konu toplam birikim   tutarından, (varsa ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen katkı  payları ve Devlet katkısının hak edilen kısmı indirilerek       

           

 

           

hesaplanacaktır.       

           

 

           

6327 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle 4632 sayılı Kanunun geçici 1  inci maddesinde yapılan değişiklikle, üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe   yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek  kuruluşu veya sair ticaret şirketleri nezdinde 16/4/2012 tarihi itibarıyla  mevcut bulunan emeklilik taahhüt planları kapsamındaki yurt içi veya yurt  dışındaki birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarların kısmen veya tamamen  31/12/2015 tarihine kadar bireysel emeklilik sistemine aktarılmasına imkan  sağlanmıştır.

           

Bu çerçevede, anılan kurum ve kuruluşların emeklilik taahhüt planları  kapsamındaki söz konusu tutarlarının kısmen veya tamamen bireysel emeklilik  sistemine aktarılması halinde, aktarıma esas tutarlar katkı payı olarak  değerlendirilecek olup, bahse konu aktarım nedeniyle bireysel emeklilik  sistemine yeni girecek katılımcılar için sisteme giriş tarihi olarak, ilgili  kurum ve kuruluşların yetkili organlarınca karar alınarak bireysel emeklilik  sistemine aktarımın gerçekleştiği tarih esas alınacaktır.       

           

 

           

Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılara emeklilik şirketleri  tarafından yönetim gider kesintisi iadesi, katkı payı ödemesi ve benzeri  şekilde gerçekleştirilen ve birikim tutarına dahil edilmesi gereken bonus  ödemeleri ile gecikme cezaları, katılımcı tarafından ödenen katkı payı mahiyeti  taşımadıklarından, bu tutarların irat olarak kabul edilmesi gerekmektedir.       

           

 

           

Dövize endeksli birikimli hayat sigortalarında, irat tutarının  hesaplanmasında anapara kur farkları irat tutarına dahil edilecek olup, yatırıma yönlendirilen tutarın tespitinde yatırıma yönlendirme tarihindeki  kurun esas alınması gerekmektedir.       

           

 

           

Bireysel emeklilik sisteminde,  işveren grup emeklilik planları çerçevesinde ücretlilerce hak edilmeyen kısmın  işverence diğer katılımcılara aktarılması durumunda, aktarılan bu tutar diğer  katılımcıların katkı paylarına dahil edilecektir.

           

 

5. Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulaması

           

 

6327 sayılı Kanunla değişik Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin  birinci fıkrasının (15) ve (16) numaralı bent hükümleri uyarınca, tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik  şirketleri, birikimli şahıs sigortaları dolayısıyla yaptıkları ödemelerde irat  tutarları üzerinden; emeklilik ve sigorta şirketleri, bireysel emeklilik  sözleşmeleri dolayısıyla yaptıkları ödemelerde irat tutarları üzerinden gelir  vergisi tevkifatı yapmak durumundadır.

           

 

           

       Bakanlar Kurulunun …/…/2012 tarihli ve 2012/… sayılı Kararı uyarınca  29/8/2012 tarihinden itibaren yapılacak ödemeler için geçerli olmak üzere,

           

– Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta  ve emeklilik şirketleri tarafından;       

           

 

           

a) On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen  irat tutarları üzerinden %…,       

           

 

           

b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat,  maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat  tutarları üzerinden %…,

           

– Bireysel emeklilik sisteminden;       

           

 

           

a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre  içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001  tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu  kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu  olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.) üzerinden %…,       

           

 

           

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı  kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan  ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel  emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına  isabet eden irat tutarı dahil.) üzerinden %…,       

           

 

           

c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya  tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat  tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet  katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.)  üzerinden %…,”

           

oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır.       

           

 

           

6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinin (1)  numaralı fıkrasında yapılan ve 29/8/2012 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren  değişiklik uyarınca, tevkifata tabi irat tutarlarına herhangi bir istisna  uygulanması söz konusu değildir.       

           

           

Katılımcı tarafından hak kazanılmaması nedeniyle Devlet katkılarının ve  bunlara isabet eden irat tutarlarının Hazine’ye geri ödenmesi durumunda, söz  konusu Devlet katkısı tutarlarına isabet eden irat tutarları üzerinden tevkifat  yapılmayacaktır.        

           

           

Aynı şekilde, bireysel  emeklilik sisteminde işveren grup emeklilik planları çerçevesinde ücretlilerce  hak edilmeyen kısmın işverenlere iadesi veya diğer katılımcılara ödenmesi  durumunda, bu tutara isabet eden irat tutarları üzerinden de tevkifat  yapılmayacaktır.

           

           

5.1. Yıllık Gelir Sigortası  Ödemelerinde ve Programlı Geri Ödemelerde Tevkifat Uygulaması

           

           

Birikimli veya karma bir hayat sigortası ürününün prim ödeme dönemi  tamamlandıktan sonra hak sahibine toplu para ödemek yerine, oluşmuş toplu para  üzerinden düzenli gelir vermek üzere yapılan yıllık gelir (annuity) ödemelerinde,  Hazine Müsteşarlığı tarafından tasdiklenmiş “tarifeler”in teknik esaslarına  göre hesaplanan yıllık gelir ödemelerinin içerdiği irat tutarı üzerinden  tevkifat yapılacaktır. Yapılan yıllık gelir ödemeleri içerisindeki irattan arta  kalan kısım (yatırıma yönlendirilen tutarın yıllık gelir ödemeleri içindeki  kısmı), toplam yatırıma yönlendirilen tutara ulaştıktan sonra müteakip yıllık  gelir ödemelerinin tamamı irat olarak dikkate alınacaktır.       

           

           

Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik hakkını elde eden katılımcılara  toplu para ödemek yerine oluşmuş toplu para üzerinden düzenli gelir vermek  üzere, Hazine Müsteşarlığı tarafından tasdiklenmiş “emeklilik gelir planları”  çerçevesinde, programlı geri ödeme kapsamında yapılan ödemelerde de ödemelerin  içerdiği irat tutarı üzerinden tevkifat yapılacaktır.

           

6. Elde Edilen Gelirin Yıllık Beyanname ile Beyanı

           

6327 sayılı Kanunla değişik Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinin  birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan hükme göre,  bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarından elde edilen ve tevkifata  tabi tutulan iratların tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan  edilmeyecektir.

           

7. İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik  Sistemine Ödenen Katkı Paylarının Ticari Kazancın Tespitinde İndirimi

           

6327 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle değişik Gelir Vergisi Kanununun  40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendinde yer alan hüküm,   işverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı  paylarının, ücretle  ilişkilendirilmeksizin, ticari kazancın tespitinde gider olarak  indirilmesine imkan tanımaktadır.        

           

           

Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutarın toplamı, ödemenin  yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin  yıllık tutarını aşamayacaktır. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik  sistemine ödenen katkı payları, gerekse Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü  maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında indirim konusu  yapılacak şahıs sigortaları prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı  ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık  tutarını da aşamayacaktır.        

           

           

Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (9)  numaralı bendi kapsamında yapılacak indirim, işverenler tarafından hizmet  erbabına yönelik olarak sadece bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı   paylarını içermekte olup, şahıs sigorta primlerini içermemektedir.

           

           

İşverenlerce ödenen şahıs sigorta primleri, işle ilgili olarak ticari  kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ücret kapsamında  olduğundan, Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin (1) numaralı bendi  çerçevesinde genel gider olarak her hangi bir tutar ve oran sınırlaması olmaksızın indirim konusu yapılabilecektir.        

           

           

Hem işveren tarafından bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödenmesi  hem de ücretli tarafından şahıs sigortalarına prim ödemesinin bulunması ve  bunların toplam tutarının yukarıda belirtilen sınırı aşması halinde, indirimin  öncelikli olarak ücret matrahının tespitinde mi yoksa ticari kazancın  tespitinde mi yapılacağı konusu taraflarca, mükerrer indirime izin  verilmeksizin, serbestçe belirlenebilecektir.

           

           

Örnek: Ücretlinin Kasım 2013 döneminde şahıs sigortalarına  yaptığı prim ödemelerinin tutarı 200 TL’dir. Bu tutara ilave olarak ücretli  tarafından 150 TL, işveren tarafından 150 TL olmak üzere bireysel emeklilik  sistemine ödenen katkı payı tutarı 300 TL’dir.        

           

           

Ücretli tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı  tutarı olan 150 TL hiçbir surette vergiye tabi ücret matrahından  indirilemeyecektir.        

           

           

Bu verilere göre;

           

Aylık Brüt    Ücret	2.000    TL
Şahıs    Sigortalarına Yapılan Prim Ödemesi (ücretli)	200    TL
Bireysel    Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi (işveren)	150    TL
Önceki    Dönemlerde (Ocak-Ekim/2013) İndirim Konusu Yapılmış Toplam Tutar (Varsayılan)	600    TL
Brüt    Ücretin % 15’i	300    TL

           

İşverence ödenen katkı payı ile ücretli tarafından ödenen primlerin  toplam tutarı 350 TL olmasına rağmen brüt ücretin %15’inin 300 TL olması  nedeniyle, işçi ve işveren tarafından toplam indirilecek katkı payı tutarı 300  TL olacaktır.

           

İndirimde ücret matrahının tespitine öncelik verilmesi durumunda, ücretli tarafından ödenen prim tutarı 200 TL Gelir Vergisi Kanununun 63/3 üncü maddesi uyarınca, ücretin safi tutarının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Aynı dönemde işveren tarafından ödenen katkı payı tutarının ise sadece 100 TL’lik kısmı ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilecektir. İşveren tarafından ödenen ancak Gelir Vergisi Kanununun 40/9 uncu maddesi uyarınca indirilemeyen 50 TL ise ücret olarak stopaj yoluyla vergilendirilmek suretiyle ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilecektir. Asgari ücretin yıllık tutarı ayrıca dikkate alınacaktır.       

           

           

Katkı paylarının ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilmesi için;  bireysel emeklilik şirketlerinin 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve  Yatırım Sistemi Kanununun 8 inci maddesinde yer alan hüküm uyarınca emeklilik  branşında ruhsat almış şirketlerden olması gerekmektedir.

           

İşverenlerce   ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları yukarıdaki  açıklamalar çerçevesinde ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate  alınabilmekle birlikte, işveren grup emeklilik planları çerçevesinde  ücretlilerce hak edilmeyen kısmın işverenlere iadesi durumunda, bu iadenin  nakden veya mahsuben yapılıp yapılmaması önem arz etmeksizin, iadeye konu  toplam tutarın ilgili dönemde gelir yazılması gerekmektedir. İşveren grup  emeklilik planları çerçevesinde ücretlilerce hak edilmeyen kısmın işverence  diğer katılımcılara aktarılması durumunda ise, iade konusu toplam tutarın  tamamının gelir hesaplarına intikalinden sonra diğer katılımcılara aktarılan  tutar katkı payı olarak değerlendirilmek suretiyle bu bölümde yer alan  açıklamalara göre işveren tarafından ticari kazancın tespitinde gider olarak  dikkate alınabilecektir.

           

8. Ödenen Katkı Payı ve Primlerin Vergi Matrahının Tespitinde  İndirim Konusu Yapılması

           

8.1. Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Paylarının Ücret  Matrahından ve Yıllık Beyannameyle Beyan Edilecek Gelirlerden İndirimi       

           

           

6327 sayılı Kanunun 5 ve 8 inci maddeleriyle Gelir Vergisi Kanununun 63  ve 89 uncu maddelerinde yapılan değişiklikler uyarınca, 1/1/2013 tarihinden   itibaren, ücretliler için vergiye tabi ücret matrahının; yıllık beyanname veren  mükellefler için vergi matrahlarının tespitinde bireysel emeklilik sistemine  ödenen katkı payları indirim konusu yapılamayacaktır.       

           

           

Söz konusu hükümler 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe gireceğinden, anılan  tarihten önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak ücretliler tarafından  bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları 3 sıra no.lu Gelir Vergisi  Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre sadece ilgili vergilendirme dönemi  itibarıyla vergiye tabi ücret matrahının tespitinde indirim konusu  yapılabilecektir. Yıllık beyanname veren mükellefler tarafından bireysel  emeklilik sistemine ödenen katkı payları ise anılan Sirkülerde yapılan  açıklamalara göre 2012 takvim yılına ilişkin olarak verilen yıllık beyannamede  gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

           

8.2. Ödenen Şahıs Sigorta Primlerinin Ücret Matrahının Tespitinde  İndirimi       

           

           

6327 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü  maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yapılan değişiklik  uyarınca, 1/1/2013 tarihinden itibaren, vergiye tabi ücret matrahının  tespitinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen  primlerin elde edilen ücretin % 15’ine kadar olan kısmı ücret matrahının  tespitinde indirilebilecektir.       

           

           

Vergiye tabi ücret matrahının tespitinde dikkate alınacak sigorta  primleri; sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir  emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla;

           

– Ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin  alındığı hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen   primlerin %50’si ile

           

– Ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve  tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen  primlerden       

           

           

müteşekkildir.

           

İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, ödendiği ayda elde edilen  ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.  Yıl içinde asgari ücret tutarında meydana gelebilecek değişiklikler, indirim  yapılacak tutarların hesabında dikkate alınacaktır.

           

İndirim konusu yapılacak prim tutarının tespitinde esas alınacak ücret,  işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen aylık (maaş), prim,  ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt  tutarlarının toplamı olacaktır. Gider karşılığı olarak ödenen tutarlar (yapılan  gerçek bir giderin karşılığı olsun olmasın) dikkate alınmayacaktır.

           

Şahıs sigorta primlerinin vergi  matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için; şahıs sigorta  şirketlerinin Türkiye’de yerleşik ve merkezinin Türkiye’de olması  gerekmektedir.

           

Örnek: Öteden beri şahıs sigorta primi ödeyen ve Kasım 2013  döneminde bireysel emeklilik sistemine katılan bir ücretlinin ödediği katkı  payı ve şahıs sigorta prim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

           

Aylık Brüt    Ücret	5.000    TL
Bireysel    Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi	300    TL
Şahıs    Sigorta Primi Ödemesi	400    TL
Eş Adına    Şahıs Sigorta Primi Ödemesi	400    TL
Önceki    Dönemlerde (Ocak-Ekim/2013) İndirim Konusu Yapılmış Toplam Tutar	2.500    TL
Brüt    Ücretin %15’i	750    TL

           

Eşin ücret geliri veya yıllık beyanname ile beyanı gereken başkaca bir  geliri bulunmamaktadır.       

           

           

Bu bilgilere göre, bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı  vergiye tabi ücret matrahından indirilemeyecektir.       

           

           

Ücretlinin, şahıs sigortaları için ödediği toplam 800 TL’nin 750 TL’lik  kısmı (brüt ücretinin %15’i) gelir vergisi matrahının hesaplanmasında indirim konusu yapılabilecektir. Ücretlinin Kasım ayına kadar indirim konusu yaptığı  tutar ile Kasım ayında indirim konusu yapabileceği tutarın toplamı asgari  ücretin yıllık tutarından düşük olduğunun varsayılması halinde, asgari ücret  tutarı ile ilgili sınırlamanın Kasım ayında yapılabilecek indirim tutarına bir  etkisi olmayacaktır.

           

8.3. Ödenen Şahıs Sigorta Primlerinin Yıllık Beyanname ile Beyan  Edilecek Gelirlerden İndirimi       

           

           

6327 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu  maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yapılan değişiklik  uyarınca, 1/1/2013 tarihinden itibaren, elde edilen gelirler için verilecek  yıllık gelir vergisi beyannamelerinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs  sigortaları için ödenen primlerin beyan edilen gelirin % 15’ine kadar olan  kısmı matrahın tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Beyan edilen gelir  olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl  zararları düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır. Bireysel emeklilik  sistemine ödenen katkı payları hiçbir surette indirim konusu yapılmayacaktır.       

           

           

Yıllık beyannamede matrahın tespitinde dikkate alınacak sigorta  primleri;

           

           

– Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin  alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile

           

           

– Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi  şahıs sigorta primlerinden       

           

           

müteşekkildir.

           

           

İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin  %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.       

           

           

Bu sınırlamaların tespitinde;

           

           

– İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine  ödenen katkı payları ile

           

           

– Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3)  numaralı bendi ve 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi  kapsamında indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı birlikte dikkate alınacaktır.

           

           

Şahıs sigorta primlerinin matrahın tespitinde indirim konusu  yapılabilmesi için; sigortanın Türkiye’de yerleşik ve merkezinin Türkiye’de  bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş ve prim  tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması gerekmektedir.        

           

           

Mükelleflerce ödenen primlerin yıllık beyanname ile beyan edilen  gelirden indirebilmesi için, bu primlerin ücretin safi tutarının tespitinde  ayrıca indirilmemiş olması gerekmektedir.       

           

           

Mükellefin eş ve çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve  çocuklar adına ödenen prim ve katkı payları öncelikle kendi gelirlerinden  indirilecektir.

           

           

Örnek: 2013 yılında ticari faaliyeti 40.000 TL kâr ve serbest  meslek faaliyeti 10.000 TL zararla sonuçlanan bir mükellefin 2013 yılında  ödediği katkı payı ve prim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

           

Beyan    Edilen Gelir	30.000    TL
Bireysel    Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi	1.000    TL
Şahıs    Sigorta Primi Ödemesi	400    TL
Küçük    Çocuklar Adına Şahıs Sigorta Primi Ödemesi	2.500    TL
Beyan    Edilen Gelirin %15’i	4.500    TL

           

Mükellefin bireysel emeklilik sistemine ödediği 1.000 TL katkı payı  tutarı hiçbir surette yıllık beyannamede vergi matrahının tespitinde  indirilemeyecektir.

           

           

Şahıs sigorta primleri için ödenen tutarlar ise beyan edilen gelirin %  15’i sınırı dahilinde kaldığından indirim konusu yapılabilecektir. Asgari  ücretin yıllık tutarı ayrıca dikkate alınacaktır.

           

           

9. Anapara Tutarları Üzerinden Yapılmış Olana Kesintilerin  Red ve İade İşlemleri

           

6327 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi uyarınca yapılacak red ve  iade işlemlerine ilişkin olarak 04/07/2012 tarihli ve GVK-83/2012-5/Bireysel  Emeklilik Sistemi-3 nolu sirkülerde açıklamalar yapılmış olup söz konusu iade  işlemleri için, sigorta/emeklilik şirketleri tarafından ilgili vergi  dairelerine yazılı ve elektronik ortamda bireysel emeklilik ve şahıs sigortası  sisteminden ayrılanlara ilişkin bilgiler gönderileceğinden, katılımcı ve   sigortalılar tarafından yapılacak red ve iade başvurularında ayrıca ilgili  sigorta/emeklilik şirketi tarafından tanzim edilen hayat sigortası/bireysel  emeklilik poliçesinin bir örneğinin ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.

           

10. Diğer Hususlar

           

– “Çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef  tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını  kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya  tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise,  aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder. 

           

– Döner sermayeden alınan ek ödemeler ile maaş ödemeleri tek işverenden  alınan ücret olarak değerlendirilen durumlarda, Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü  maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin uygulamasında ek ödemeler  de indirim matrahının tespitinde dikkate alınır.

           

– Konut ve tüketici kredilerinin kullanımı sırasında bu kredilere bağlı  olarak ilgili bankalarca yapılan hayat sigortası poliçeleri, birikimli hayat  sigortası poliçeleri kapsamında olmadığından, bu poliçelere ödenen primlerin  Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı  bendinin uygulamasında indirim olarak dikkate alınması mümkün değildir.

           

– İndirim konusu yapılacak primlerin Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü  maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre yıl içinde elde edilen  ücretin gayrisafi tutarından indirim konusu yapılması durumunda, matrah  sınırlaması nedeniyle kalan tutarın yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden  ayrıca indirim konusu yapılması mümkün değildir.

           

– 3 ve 59 sıra no.lu Gelir Vergisi Sirkülerinin bu sirkülere aykırı  hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.              

Duyurulur.