Bu Yönetmeliğin amacı; ürün ve hizmetinden yararlanılan çiftlik hayvanlarının, gelişmesi, uyumu ve evcilleşme durumları ile fizyolojik…
23 Aralık 2011 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 28151
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; ürün ve hizmetinden yararlanılan çiftlik hayvanlarının, gelişmesi, uyumu ve evcilleşme durumları ile fizyolojik, etolojik ihtiyaçları ve davranışları dikkate alınarak bakıldıkları ve yetiştirildikleri koşulların asgari standartlarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, çiftlik hayvanlarının refahlarının sağlanması ve hayvanların gereksiz yere ağrı, acı çekmelerine veya yaralanmalarına yol açacak koşulların önlenmesi için gerekli hükümleri kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, yabani ortamlarda yaşayan hayvanları, yarışmalarda, gösterilerde, kültürel ya da sportif faaliyetlerde ya da organizasyonlarda kullanılması amaçlanan hayvanları, deney ya da laboratuvar hayvanlarını, herhangi bir omurgasız hayvanı, yumurtacı tavuk sayısı 350 adetten az olan işletmeler ile damızlık yumurtacı tavuk yetiştiriciliği yapan işletmelerde bulunan hayvanları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alternatif sistem: Tüm kafessiz sistemleri,
b) Altlık: Tavukların fizyolojik ve etolojik ihtiyaçlarını gidermelerine imkan veren ufalanabilir uygun bir materyali,
c) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
ç) Bireysel bölme: Buzağıların bireysel olarak yetiştirilmesi için ayrılan bölmeyi,
d) Buzağı: Sığır türünde altı aylığa kadar olan hayvanı,
e) Çiftlik hayvanı: Ürününden ve hizmetinden yararlanmak üzere bakılan veya yetiştirilen hayvanı,
f) İl/ilçe müdürlüğü: İl gıda, tarım ve hayvancılık müdürlükleri ile ilçe müdürlüklerini,
g) İşletme: İçinde hayvanların yetiştirildiği veya muhafaza edildiği herhangi bir kuruluşu,
ğ) Folluk: Zemini ağ şeklinde telden yapılmamış, tek veya bir grup tavuğun yumurtlaması için hazırlanmış ayrı bir alan veya bölmeleri,
h) Hayvan sahibi veya bakıcısı: Hayvanların mülkiyetini haiz veya ücret karşılığında veya ücretsiz, muhafaza etmekle görevlendirilen, gerçek veya tüzel kişi veya kişileri,
ı) Kullanılabilir alan: En az 30 cm genişliğinde ve baş üstü boşluk alanı en az 45 cm olan ve zemin eğimi % 14’ü geçmeyen alanı (Folluk alanları kullanılabilir alanlar olarak değerlendirilemezler.),
i) Resmi veteriner hekim: Bakanlık adına görev yapan Bakanlık personeli veteriner hekimi,
j) Yetkilendirilmiş veteriner hekim: Bakanlıkta görevli veteriner hekimler dışında, verilecek resmî görevleri yürütmek üzere Bakanlık tarafından yetki verilen veteriner hekimi,
k) Yetkili otorite: İl/ilçe müdürlüğünü,
l) Yumurtacı tavuk: Kuluçka amacıyla olmayan; yumurtaların ticari üretimi için yetiştirilen ve yumurtlama olgunluğuna ulaşmış Gallus gallus türündeki kanatlıları,
m) Zenginleştirilmiş kafes sistemi: Zenginleştirilmiş kafes sistemleri ile ilgili uygulanacak hükümlerde geçen ve bir altlık alanı, follukları ve tünekleri tarif eden bir kafes sistemini,
ifade eder.
Uygulama esasları
MADDE 5 – (1) Bakanlık, hayvanların refahının sağlanması ve gereksiz yere acı ve ızdırap çekmelerine ya da yaralanmalarına neden olacak koşulların önlenmesi için gerekli hükümleri belirler.
(2) Çiftlik hayvanlarının, gelişme evresi ile fizyolojik, etolojik ihtiyaçları ve davranışları dikkate alınarak yetiştirildikleri veya bakıldıkları koşullar, bu Yönetmelikte belirlenen hükümlere uygun olarak sağlanır.
(3) Yetkili otorite, bu Yönetmelik hükümlerine uyulmasını sağlamak için denetim yapmaya ve yaptırmaya yetkilidir. Söz konusu denetimler, farklı amaçlar için yapılan kontroller sırasında da yürütülebilir. Her yıl yetkili otorite tarafından toplanan EK – 1’de yer alan bilgiler yıllık rapor haline getirilerek Bakanlığa gönderilir.
Personel
MADDE 6 – (1) Çiftlik hayvanlarının bakımı, uygun kabiliyet, bilgi ve mesleki yeterliliğe sahip yeterli sayıda personel tarafından gerçekleştirilir.
(2) Bakanlık, hayvanların bakımından sorumlu olan bakıcı ile işletme sorumlularına hayvan refahı konularında eğitim kursları verilmesini temin eder.
Kontrol
MADDE 7 – (1) Hayvan sahibi veya bakıcısı tarafından sıklıkla dikkat edilmesinin gerekli olduğu yetiştirme sistemlerinde barındırılan çiftlik hayvanları, refahlarının sağlanması için, günde en az bir kere kontrol edilir. Bunun dışındaki sistemlerde bakılan ve yetiştirilen çiftlik hayvanları ise herhangi bir mental veya fiziksel acıdan kaynaklanan olumsuzluğun önlenmesi için yeterli olacak aralıklarla kontrol edilir.
(2) Çiftlik hayvanları için, herhangi bir zamanda kontrol edilebilmelerine imkan tanıyan sabit ya da taşınabilir yeterli düzeyde aydınlatma sağlanır.
(3) Hasta ya da yaralı olabilecek herhangi bir çiftlik hayvanının gecikmeksizin uygun bir şekilde bakımı yapılır ve söz konusu bakıma cevap vermeyen herhangi bir hayvan ile ilgili olarak, bir an evvel, veteriner hekime başvurulur. Gerekli olması durumunda, hasta ya da yaralı hayvanlar kuru, rahat altlığı olan uygun bir ayrı bölmede izole edilir.
Kayıtların tutulması
MADDE 8 – (1) Çiftlik hayvanlarının sahipleri ya da bakıcıları, çiftlik hayvanlarının bulunduğu işletmelerde hayvanlara uygulanan tüm tedavi ile her kontrolde tespit edilen ölüm sayılarına ilişkin kayıtlar tutar.
(2) Söz konusu kayıtlar en az beş yıl saklanır, denetim sırasında veya yetkili kurumlarca talep edilmesi durumunda kullanıma açık tutulur.
Hareket özgürlüğü
MADDE 9 – (1) Çiftlik hayvanlarının hareket özgürlüğü, hayvanın türünü dikkate alarak ve edinilen tecrübeye ve bilimsel bilgilere uygun olarak, hayvanda gereksiz yere acı veya yaralanmaya neden olacak şekilde kısıtlanmaz.
(2) Çiftlik hayvanlarının devamlı veya düzenli aralıklarla bağlanması ya da hareketinin kısıtlanmasının söz konusu olduğu durumlarda, hayvanın fizyolojik ve etolojik ihtiyaçlarına uygun yeterli bir alan sağlanır.
İşletmeler ve işletme içi düzenlemeler
MADDE 10 – (1) İşletmelerin inşası için kullanılan malzeme ve özellikle hayvanların temasta bulunabileceği donanımı içeren bölmeler hayvanlara zarar vermeyecek şekilde ve tam olarak temizlenmeye ve dezenfekte edilmeye elverişli olur.
(2) Çiftlik hayvanlarının yaşadığı bölümler herhangi bir zorluk olmadan yatabileceği, dinlenebileceği, ayağa kalkabileceği, dışkı ve idrar yapabileceği bir şekilde inşa edilir.
(3) Çiftlik hayvanlarının bulunduğu işletmeler, alet ve donanım çapraz bulaşmayı ve hastalık taşıyıcı organizmaların oluşmasını engellemek amacıyla, düzgün bir şekilde temizlenip dezenfekte edilir. Dışkı, idrar ve yem artıkları ile saçılmış yemler kokuyu asgariye indirgemek, sinek veya kemirgenler için cazip olmasını engellemek amacıyla gerekli sıklıklarda temizlenir.
(4) Çiftlik hayvanlarının emniyeti için yapılan işletme içi düzenlemeler ve tesisatlar, hayvanlarda yaralanmaya veya acı çekmelerine sebep olabilecek herhangi bir keskin kenar ya da çıkıntılar olmayacak şekilde inşa edilir. Zemin sert, düz ve dayanıklı yüzeyden yapılmış ve yaralanmaları engellemek üzere, kaygan olmayacak şekilde, hayvanların boyutu ve ağırlığına uygun olmak zorundadır. Yatma alanının rahat ve temiz olması gerekir. Hayvanların tür ve yaşlarına uygun altlıklar temin edilir.
(5) İşletme binaların yalıtım, ısıtma ve havalandırması; hava dolaşımı, toz seviyeleri, sıcaklık, göreceli hava rutubeti ve gaz konsantrasyonları hayvanlar için zararlı olmayan sınırlar içerisinde tutulur.
(6) İşletme binalarında barındırılan hayvanlar, sürekli karanlık ya da yapay aydınlatmada, yeterli dinlenme süresi verilmeden bulundurulamaz. Davranış ve fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamak üzere, farklı iklim şartları için uygun doğal ya da suni aydınlatmaya imkan tanıyan tertibat düzenlenir. Mevcut doğal ışığın hayvanın fizyolojik ve etolojik ihtiyaçlarının karşılanmasında yetersiz olması durumunda, en azından doğal ışık süresine eşdeğer bir süre için uygun olan 8 saatlik suni aydınlatma sağlanır.
İşletme binalarında barındırılmayan çiftlik hayvanları
MADDE 11 – (1) İşletme binalarında barındırılmayan çiftlik hayvanları mümkün ve gerekli olması durumunda, olumsuz hava koşullarından, yırtıcı hayvanlardan ve sağlıkları için risk teşkil eden unsurlardan korunur ve günde en az bir kere kontrol edilir.
Otomatik ya da mekanik donanımlar
MADDE 12 – (1) Çiftlik hayvanlarının sağlığı ve refahı için gerekli olan tüm otomatik ve mekanik donanımlar günde en az bir kere kontrol edilir. Sorunların tespit edilmesi durumunda, bunlar derhal giderilir, hayvanların sağlığının ve refahının güvenceye alınması için sorun giderilene kadar, özellikle alternatif besleme metotları kullanılarak ve yeterli bir ortam sağlanmak üzere, uygun önlemler alınır.
(2) Yapay bir havalandırma sisteminin kullanıldığı durumlarda; sistemin bozulması durumunda, hayvanların sağlığının ve refahının korunması için yeterli düzeyde havanın yenilenmesini temin edecek bir destekleyici sistem kurulur ve bozulma ile ilgili olarak hayvanların bakıcısını uyarmak üzere bir alarm sistemi temin edilir. Alarm sistemi düzenli aralıklarla test edilir.
Yem, su ve diğer maddeler
MADDE 13 – (1) Çiftlik hayvanları sağlıklarının sürdürülmesi ve besin ihtiyaçlarının karşılanması için yeterli miktarlarda ve yaşlarına, ağırlıklarına, davranışlarına ve fizyolojik ihtiyaçlarına göre uyarlanmış uygun bir yemle beslenir. Hiç bir hayvana gereksiz yere acı çekmelerine ya da yaralanmalarına yol açabilecek şekilde ve her türlü maddeyi ihtiva eden gıdalar ya da sıvı verilmez.
(2) Tüm hayvanların, fizyolojik ihtiyaçlarına uygun olan aralıklarda yeme erişebilme imkanı sağlanır.
(3) Tüm hayvanların yeterli miktarlarda, taze suya erişimi sağlanarak günlük sıvı alımı ihtiyaçları giderilir.
(4) Beslenme ve içme suyu donanımı, gıdanın ve suyun kontamine olmasını engelleyecek ve hayvanlar arasındaki rekabetin zararlı etkilerini asgariye indirgeyecek şekilde tasarlanır, inşa edilir ve yerleştirilir.
(5) Tedavi, koruma ya da zooteknik tedavi amacıyla Bakanlıkça kullanımına izin verilen maddeler dışında, hayvanlara bilimsel çalışmalar ya da edinilen tecrübe ile söz konusu maddenin etkisinin hayvanın sağlığı ya da refahına zararlı olmadığı gösterilmedikçe herhangi bir başka madde uygulanmaz.
Yasak müdahaleler
MADDE 14 – (1) Tedavi amaçlı olmayan müdahaleler yasaktır.
(2) Yetkili otorite, tüy yolma veya kanibalizmin engellenmesinin diğer yöntemlerle mümkün olmadığı durumlarda, eğitimli personel tarafından yapılması şartıyla on günden küçük olan Gallus gallus türü yumurtacı tavuk amaçlı civcivlerin gagalarının kesilmesine izin verir.
Üreme usulleri
MADDE 15 – (1) Çiftlik hayvanlarında acı ya da yaralanmaya neden olan ya da neden olması muhtemel üreme prosedürleri uygulanmaz.
(2) Bir hayvan genotipi ve fenotipi gereği sağlığına ve refahına zarar verilmemesi şartıyla bakılabilir veya yetiştirilebilir.