Bu Tebliğin amacı, sebze ve meyve ticaretinin kaliteli, standartlara ve gıda güvenilirliğine uygun olarak serbest rekabet şartları içinde

 

07 Aralık 2011 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 28135

 

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

 

 

(2011/1)

 

 

 

Amaç ve kapsam

 

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, sebze ve meyve ticaretinin kaliteli, standartlara ve gıda güvenilirliğine uygun olarak serbest rekabet şartları içinde yapılmasını sağlamak, toptancı hali içinde veya dışında işlem gören sebze ve meyvelere ilişkin bilgileri elektronik ortamda tutmak, izlemek ve duyurmak, meslek mensupları ile diğer ilgilileri kayıt altına almak, bunlara yönelik veri tabanı oluşturmak ve toptancı halleri arasında ortak bilgi paylaşımını ve iletişimi sağlamaktır.

 

(2) Bu Tebliğ, bildirimcilere, bildirim işlemlerine, hal rüsumu ve paylaşımına, hal kayıt sistemine ve bu sistemi kullanacaklara ilişkin görev, yetki ve sorumlukların belirlenmesine yönelik usul ve esaslar ile sebze ve meyve ticaretine ilişkin diğer hususları kapsar.

 

Dayanak

 

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 15 inci ve 16 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

 

Tanımlar

 

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde;

 

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

 

b) Banka: Hal rüsumunun tahsilini ve ilgili belediye ile işletmelere dağılımını yapmak üzere Bakanlıkça belirlenen bankayı,

 

c) Belediye: 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununa tabi belediyeleri,

 

ç) Belediye toptancı hali: Belediyelerce işletilen veya işletim yetkisi Kanuna göre işletmelere devredilen toptancı hallerini,

 

d) Hal rüsumu: Malları satın alanlarca toptan satış bedeli üzerinden toptancı hali bulunan belediye veya işletmelere ödenen meblağı,

 

e) İlgili birim: İç Ticaret Genel Müdürlüğünü,

 

f) İlgili yönetmelik: 5957 sayılı Kanuna istinaden çıkarılan yönetmelikleri,

 

g) Kanun: 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu,

 

ğ) Komisyoncu: Malların toptan satışı amacıyla kendi adına ve başkası hesabına komisyon esası üzerinden çalışan meslek mensuplarını,

 

h) Mal: Organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilen sertifikalı ürünler dâhil ticarete konu sebze ve meyveleri,

 

ı) MERSİS: Merkezi Sicil Kayıt Sistemini,

 

i) Meslek mensubu: Malların ticaretiyle iştigal eden ilgili meslek odalarına kayıtlı kişileri,

 

j) Pazar yerleri: Belediyelerce tespit edilecek yer ve günlerde kurulan üretici ve semt pazarlarını,

 

k) Pazarcı: Mallar ile belediyece müsaade edilen diğer gıda ve ihtiyaç maddelerini semt pazarlarında doğrudan tüketicilere perakende olarak satan meslek mensuplarını,

 

l) Perakendeci: Malları toptan temin ederek doğrudan tüketicilere perakende olarak satan meslek mensuplarını,

 

m) Sistem: Bakanlık bünyesinde elektronik ortamda kurulan ve internet tabanlı çalışan merkezi hal kayıt sistemini,

 

n) Sistem internet  sayfası: www.hal.gov.tr’yi,

 

o) Toptancı hali: Kanunda yer alan asgarî koşulları taşıyan projeler çerçevesinde belediyeler ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan, malların ayrı ayrı yahut birlikte toptan alım ve satımı ile kaydının yapıldığı yerleri,

 

ö) Tüccar: Malların toptan satışı amacıyla kendi adına ve hesabına çalışan meslek mensuplarını,

 

p) Özel toptancı hali: Gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan toptancı hallerini,

 

r) Toptan satış miktarı: Kilogram ile yapılan satışlarda 100 kilogram, bağ ile yapılan satışlarda 50 bağ, adet ile yapılan satışlarda 150 adedi,

 

s) Tüketim yeri: Malların tüketildiği il, ilçe veya belde belediye sınırları ve mücavir alanlarını,

 

ş) Üretici örgütü: Üreticilerce kurulan ve üretici örgütü belgesi almış olan tüzel kişilikleri,

 

t) Üretici: Malları üretenleri,

 

u) Üretim yeri: Malların üretildiği il, ilçe veya belde belediye sınırları ve mücavir alanlarını,

 

ifade eder.

 

 

 

 

Bildirimci ve diğer kişiler ile bunların sisteme kaydı

 

MADDE 4 – (1) Bildirimciler, organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilen sertifikalı ürünler dâhil toptan satış miktarı veya üzerindeki sebze ve meyvelerin her ne şekilde olursa olsun alımı, satımı ve devrini yapan gerçek veya tüzel kişilerdir. Bu kişiler şunlardır:

 

a) Sınaî üretimde kullanmak üzere mal satın alan sanayiciler,

 

b) İhraç etmek üzere mal satın alan ihracatçılar,

 

c) İlgili mevzuatı çerçevesinde mal ithal eden ithalatçılar,

 

ç) Üretici örgütleri,

 

d) Komisyoncular,

 

e) Tüccarlar,

 

f) Üreticiden temin ettiği malları, tüketiciye satan market, manav, pazarcı ve diğer perakendeciler,

 

g) Üreticiden temin ettiği malları münhasıran kendi tüketiminde kullanan lokanta, otel, yemekhane, hastane ve yurt gibi kuruluşlar.

 

(2) Bildirimciler, sisteme kaydolmak zorundadır. Birinci fıkrada belirtilen sıfatlardan birden fazlasına sahip olanların kaydında, her bir sıfata ilişkin bilgiler sisteme işlenir.

 

(3) Malların depolandığı, işlendiği veya sevk edildiği depo, şube, tesis veya dağıtım merkezleri de sisteme kaydolur.

 

(4) Kendilerince üretilen ve henüz satışa konu olmayan malları depolama veya başka amaçlarla sevk eden üreticiler de sisteme kaydolur. Toptan satış miktarının altındaki malları sevk eden üreticiler hakkında bu hüküm uygulanmaz.

 

(5) Kayıt işlemi, toptancı hallerinde faaliyet gösterenler için toptancı hallerince, toptancı hali dışında faaliyet gösterenler için ise Bakanlık il müdürlüklerince yapılır. Sisteme kaydolmayanlar, bildirimde bulunamaz.

 

(6) Bildirimciler ile diğer kişilerin kaydı sırasında, sistem internet sayfasında yer alan bilgi ve belgeler istenir. Bu bilgi ve belgeler Bakanlıkça belirlenir.

 

(7) Toptancı hallerinde faaliyet gösterenler dışında, birinci fıkranın; (a), (b), (c), (d), (e) ve (f) bendinde belirtilenler kayıtlı olduğu ticaret sicil memurluğu ya da esnaf sicil müdürlüğünün bulunduğu, (ç) bendinde belirtilenler kuruluş merkezinin bulunduğu, (g) bendi ile üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirtilenler ise kayıtlı olduğu ticaret sicil memurluğu, esnaf sicil müdürlüğü ya da faaliyet gösterdiği yerdeki il müdürlüğüne istenilen bilgi ve belgelerle birlikte başvurur. Birden fazla sıfata sahip olanlar, her bir sıfatının kaydı için bu fıkra uyarınca başvuracağı il müdürlüklerinden herhangi birine başvurabilir.

 

(8) Kayıt başvuruları, gerçek kişilerde bizzat kendisi veya vekâlet verdiği kişi tarafından, tüzel kişilerde ise yetkili temsilcisi tarafından yapılır.

 

(9) Sisteme kaydolanlara, kullanıcı adı ve şifresi verilir.

 

Bildirim

 

MADDE 5 – (1) Bildirim; toptan satış miktarı veya üzerindeki malların üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce bildirimciler tarafından sisteme yapılan beyan işlemidir.

 

(2) Bildirim, ithal edilen mallar için malın girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerdeki, diğer mallar için ise malın üretildiği yerdeki toptancı haline doğrudan başvurularak yapılır. Bildirim, sistem internet sayfası üzerinden çevrimiçi veya çağrı merkezi üzerinden telefonla da yapılabilir.

 

(3) Çevrimiçi veya çağrı merkezi yoluyla yapılan bildirimler, malın üretildiği yerdeki veya malın girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerdeki toptancı haline yapılmış sayılır.

 

(4) Malların üretildiği veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerde toptancı hali bulunmaması halinde, bildirim işlemi karayolu mesafesi esas alınmak üzere o yere en yakın il, ilçe veya belde merkezindeki belediye toptancı haline yapılır. Denizyoluyla ulaşımın mümkün olduğu yerlerde bildirim yapılacak toptancı halinin belirlenmesinde denizyolu mesafesi de dikkate alınır.

 

(5) Bildirim işlemi;

 

a) Toptancı haline doğrudan başvurularak yapılacak bildirimlerde, bildirimcinin veya yetkilendirdiği kişinin beyanına göre toptancı halinde görevli personelce,

 

b) Sistem internet sayfası üzerinden çevrimiçi yapılacak bildirimlerde, doğrudan bildirimcilerce,

 

c) Çağrı merkezi üzerinden telefonla yapılacak bildirimlerde ise, bildirimcinin beyanına göre çağrı merkezinde görevli personelce,

 

sistem üzerinden yapılır.

 

(6) Toptancı haline doğrudan başvurularak yapılacak bildirimlerde, bildirim işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için hal yönetimince toptancı hali bünyesinde gerekli tedbirler alınır.

 

(7) Bildirim işlemi sırasında, mallara, bildirimciye ve malların taşındığı araçlara ilişkin sistem tarafından istenilen bilgiler doldurulur. Bu bilgiler, Bakanlıkça belirlenir.

 

(8) Toptan satış miktarı veya üzerindeki her mal için ayrı ayrı bildirimde bulunulur.

 

(9) Bildirim işlemi, sistem tarafından istenilen bilgilerin tamamının doldurulmasıyla tamamlanır. Alıcı ve fiyat gibi hususların belli olmaması nedeniyle tamamlanamayan bildirim işlemi, eksik bu bilgilerin daha sonradan beyan edilmesi ile tekemmül eder. Bildirimi tamamlanmadığı halde satışa sunulan mallar hakkında 9 uncu maddeye göre işlem yapılır.

 

(10) Sınaî üretimde kullanılmak veya ihraç edilmek üzere bildirimde bulunulan ancak, bu amaçla kullanılmayıp iç piyasada satışa sunulacak olan mallar için, önceki bildirime bağlı olarak satışa sunulmadan önce yeni bir bildirimde bulunulması zorunludur.

 

(11) Toptan satış miktarı veya üzerindeki mallar, üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce sisteme bildirilmek zorundadır. Malların henüz satışa konu olmaması veya depolarda muhafaza edilmek istenilmesi, bildirim zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

 

(12) Toptan satış miktarının altındaki mallar sisteme bildirilmez.

 

(13) Üreticiler, organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilenler dâhil sebze ve meyvelerin üretimine ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca tutulan ilgili sistemlere kaydolmak zorundadır. Söz konusu sistemlere kayıtlı olmayan üreticiler tarafından üretilen mallara ilişkin bildirimde bulunulamaz.

 

(14) Malların, depolarda muhafaza edilebilmesi ya da şube, tesis veya dağıtım merkezi aracılığıyla sevk edilebilmesi, bunların önceden sisteme kaydedilmesi ile mümkündür. Sisteme kaydedilmeyen depo, şube, tesis veya dağıtım merkezine yönelik herhangi bir bildirimde bulunulamaz.

 

(15) Toptancı hal dışında faaliyet gösteren tüccarlar, toptancı halinde toptan olarak mal satmak üzere bildirimde bulunabilir. Bunlar, Kanunun 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre toptancı hali dışında mal satmak üzere bildirimde bulunamaz.

 

(16) Üretici örgütünce yapılan satışlarda bildirim işlemi, üretici örgütünce yapılır. Üretici örgütü, yapacağı satışlarla ilgili olarak kendi ortak ve üyeleri ile ortak veya üyeleri dışındaki üreticiler ve diğer üretici örgütlerine ait malların stok kaydını tutar. Üretici örgütü, sistemdeki stok kaydında bulunmayan mallara ilişkin bildirimde bulunamaz.

 

(17) Bildirim üzerine tahakkuk eden hal rüsumunun beş iş günü içinde ödenmemesi halinde, ödeme yapılana kadar yeni bir bildirimde bulunulamaz.

 

(18) Çağrı merkezi üzerinden telefonla yapılacak bildirimlerde çağrı merkezi personelince, toptancı haline doğrudan başvurularak yapılacak bildirimlerde ise toptancı halinde görevli personelce bildirim işleminden önce bildirimcilerin kimlik bilgilerine ilişkin gerekli sorgulamalar yapılır.

 

(19) Bildirim yapıldıktan sonra bu işleme ilişkin oluşan künye numarası ve diğer bilgiler; çevrimiçi yapılan bildirimlerde sistem tarafından, telefonla yapılan bildirimlerde çağrı merkezi personeli tarafından, toptancı haline doğrudan başvurularak yapılan bildirimlerde ise görevli personel tarafından bildirimcilere verilir. Ayrıca oluşan künye numarası ve diğer bilgiler, sistem tarafından elektronik ortamda bildirimcilerin kayıtlı cep telefonu ve e-posta adresine iletilir.

 

(20) Sistemden kaynaklanan sorunlar nedeniyle bildirim işleminin sistem üzerinden yapılamadığı durumlarda, bildirim işlemi bildirimci veya yetkilendirdiği kişi tarafından     EK-1’de yer alan belgenin doldurulması ve ilgili toptancı haline onaylatılması suretiyle gerçekleşir. Onay işleminden önce bildirimcinin veya yetkilendirdiği kişinin kimlik bilgilerine ilişkin gerekli sorgulamalar yapılır. Onaylanan belgenin bir nüshası bildirimciye verilir ve diğer nüshası sisteme işlenmek üzere ilgili toptancı halince muhafaza edilir. Bu belge, malın künyesi olarak kullanılabilir.

 

(21) Bildirimde bulunulan malların satışı engellenemez ve bunlar toptancı haline girmeye zorlanamaz.

 

(22) Ürettikleri malları ilgili idarelerce kendilerine gösterilen alanlarda perakende olarak doğrudan tüketicilere satan üreticiler, sisteme kaydolmaksızın, yıllık satış miktarlarını her yılın Ocak ayında sisteme işlenmek üzere ilgili idareye bildirir.

 

Künye ve künye numarası

 

MADDE 6 – (1) Bildirim yapıldıktan sonra, sistem tarafından bu işleme ilişkin bir künye oluşturulur. Künye, malın üretim yerini, cinsini, miktarını, hangi üretici ve işletmeye ait olduğunu, varsa sertifika bilgilerini ve Bakanlıkça uygun görülen diğer hususları içerir.

 

(2) Her bir künye için sistem tarafından özgün bir künye numarası üretilir. Bu numara ve Bakanlıkça belirlenecek diğer bilgiler, bildirimde bulunulan mal miktarına göre ilgililer tarafından sistem üzerinden barkodlu etiket olarak basılır. Bakanlık, sistem üzerinden basılacak etiket adedini uygulama veya standartları dikkate alarak sınırlandırabilir.

 

(3) Perakende satış yapan üreticiler, komisyoncular ile toptan veya perakende satış yapan diğer satıcılar, satışa sunduğu malların üzerinde veya kap ya da ambalajlarının herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yerinde ikinci fıkraya göre basılan barkodlu etiketin bulundurulmasını sağlamak zorundadır. 5 inci maddenin on ikinci fıkrası hükmü saklıdır.

 

(4) Barkodlu etiketin malların ya da kap veya ambalajlarının üzerinde bulundurulma zorunluluğu, malların üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden satışa sunulacağı yere sevki aşamasında aranmaz.

 

(5) Kap veya ambalajlarından çıkarılarak satışa sunulan mallara ilişkin barkodlu etiketler, herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir şekilde bu malların satışa sunulduğu yerlerde bulundurulur.

 

(6) Herkes, sistem internet sayfası veya çağrı merkezi üzerinden künye numarasını kullanarak, künyede yer alan bilgilerden üretim yeri ve bildirim tarihi ile Bakanlıkça gerekli görülen diğer hususları sorgulayabilir.

 

(7) Üçüncü fıkraya aykırı hareket edenler hakkında Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre cezai işlem uygulanır.

 

Bildirimcilerin yükümlülükleri

 

MADDE 7 – (1) Bildirimcilerin yükümlükleri şunlardır:

 

a) Sisteme kaydolmak,

 

b) Toptan satış miktarı veya üzerinde alım, satım ve devri yapılan mallara ilişkin bildirimde bulunmak,

 

c) Bildirime bağlı olarak sistem tarafından gönderilen bilginin doğruluğunu kontrol etmek, eksiklik veya yanlışlıkların derhal düzeltilmesini sağlamak,

 

ç) Bildirim üzerine tahakkuk eden hal rüsumunu beş iş günü içinde ödemek veya ödenmesini sağlamak,

 

d) Sisteme giriş için kendisine tahsis edilen kullanıcı adı ve şifresini mevzuata ve usulüne uygun kullanmak ve muhafaza etmek,

 

e) Sistemde kayıtlı iletişim bilgilerindeki değişiklikleri derhal, diğer değişiklikleri ise en geç bir ay içinde sisteme işlemek veya toptancı hali ya da il müdürlüğü kanalıyla işlenmesini sağlamak,

 

f) Toptancı halinde, toptan satış miktarının altında mal satmamak,

 

g) Mevzuat ve Bakanlıkça belirlenen diğer işlemleri yapmak.

 

(2) Sisteme kayıtlı diğer kişiler, birinci fıkranın (a), (d), (e) ve (g) bentlerindeki hükümlerden sorumludur.

 

Tebliğin Devamı İçin Tıklayınız